/ / Tôn tượng Hòa thượng Thích Thanh Từ

Tôn tượng Hòa thượng Thích Thanh Từ

Tôn tượng độc bản: Giao thoa giữa Đất thiêng và Tâm thiền

Giữa nhịp sống hối hả của thế kỷ 21, có những tạo vật khiến con người lặng đi. Không vì đường nét cầu kỳ, mà bởi năng lượng tĩnh tại tỏa ra từ tâm hồn người nghệ nhân. Tôn tượng Hòa thượng Thích Thanh Từ – tạo tác từ dòng đất tử nê quý báu của vùng đất Nghi Hưng – đây chính là một tuyệt tác nghệ thuật.

Tác phẩm này không đơn thuần là kết quả của nghệ thuật điêu khắc. Nó là bản giao hưởng giữa thiền tâm và địa linh. Nơi hơi thở Phật pháp thấm vào từng thớ đất, gửi gắm thông điệp tỉnh thức vượt không gian, thời gian.

Hòa thượng Thích Thanh Từ: Bậc thầy thắp lửa Thiền tông Việt

Nếu Trần Nhân Tông là mặt trời rực rỡ khai sáng dòng Trúc Lâm thế kỷ 13, thì Hòa thượng Thích Thanh Từ chính là vầng trăng tỏa sáng giữa đêm dài hơn 700 năm. Ngài là người dũng mãnh chắp nối mạch thiền đứt đoạn, thắp lên ngọn đèn chánh niệm.

Sinh năm 1924 trong một gia đình thuần nông tại Cần Thơ, từ thuở nhỏ, ngài đã sống giữa bầu không khí yên bình, thấm đẫm đạo vị. Trải qua bao biến cố, Ngài vẫn giữ vững một chí nguyện và dùng cả đời mình để “đào đất tìm gương xưa”, phục dựng tinh hoa Thiền học thuần Việt. Với tâm nguyện “Sống tỉnh thức giữa đời thường”, Ngài giản lược nghi thức rườm rà, đưa thiền về với hơi thở, bước chân, nụ cười trong từng khoảnh khắc hiện tại.

Tông môn Thiền phái Trúc Lâm khánh tuế Đại lão Hoà thượng Thiền sư Thích Thanh Từ

Hơn 50 năm “một bình bát, một tấm thân”, Ngài đã kiến tạo hệ thống 40 thiền viện như những trạm năng lượng tâm linh. Từ Trúc Lâm Đà Lạt – nơi sương mù ôm ấp tiếng chuông chánh niệm, đến Thường Chiếu – chốn đồng nắng gợi lời kinh bình dị. Đặc biệt, qua 372 bài giảng và 27 tác phẩm kinh điển (Thiền tông Việt Nam cuối thế kỷ 20, Bước đầu học Phật,…), Ngài đã “thổi bùng than hồng” thiền Trúc Lâm. Tư tưởng nhập thế được hun đúc cho thế hệ Tăng Ni vừa thấm kinh điển, vừa sống với tinh thần dân tộc.

Tượng Hòa thượng Thích Thanh Từ được chạm khắc tỉ mỉ

Tử nê – Chất liệu của Đất và Nghệ thuật của Tâm

Không phải ngẫu nhiên mà tử nê – loại đất chỉ có ở vùng Nghi Hưng (Giang Tô, Trung Quốc) – được mệnh danh “vàng tím” của giới điêu khắc. Qua hàng triệu năm tích tụ khoáng chất, mỗi hạt đất mang linh tính đất trời. Chúng có thể đổi sắc theo thời gian và nhiệt độ nung. Để tạo nên pho tượng này, người nghệ nhân đã:

  • Lắng nghe đất: Chọn khối tử nê nguyên chất, ủ đất qua 4 mùa để “đánh thức” độ dẻo.
  • Nặn hình bằng tâm: Mỗi nếp áo tràng, đường gân tay, nếp nhăn trên gương mặt đều được tạo tác trong trạng thái tâm không vọng động, như một cách hành thiền.
  • Nung lửa đạo: Lò nung được giữ ở 1.200°C – mức nhiệt giúp đất chuyển sang tím trầm. Đồng thời cũng là phép ẩn dụ cho sự rèn tâm qua khổ hạnh.

Nghệ nhân thực hiện pho tượng trên nền đất tử sa Nghi Hưng

Độc bản Thiền: Khi Nghệ thuật Thành Pháp khí

Pho tượng không dừng lại ở việc tái hiện chân dung một bậc chân tu. Dưới ánh nhìn của người hữu duyên, đó là bản đồ tâm thức được mã hóa qua:

  • Ánh mắt khép hờ: Như soi vào nội tại, gợi nhắc lời dạy “Quay đầu là bờ”.
  • Nụ cười vi tiếu: Thoáng ẩn hiện sự giác ngộ, như tiếng cười của Lâm Tế khi đốn ngộ.
  • Dáng ngồi kiết già: Tư thế vững chãi của tâm bất sinh bất diệt giữa dòng đời vạn biến.
Hòa thượng Thích Thiên Từ được đặt trong không gian tĩnh lặng

Khi đặt tượng trong không gian tĩnh lặng, tử nê sẽ từ từ “thở” cùng môi trường. Màu sắc biến ảo theo độ ẩm và ánh sáng, tựa như nhắc người ta về tính vô thường. Đây không phải vật trang trí, mà là pháp khí. Nó kết nối ba cõi: Tâm thiền của Hòa thượng, tay nghề nghệ nhân và linh khí của đất trời.

Di sản của sự Tỉnh thức: Từ Tượng đến Tâm

Tác phẩm này xứng đáng được gọi là “kinh điển bằng đất” – nơi cốt cách thiền sư hòa quyện với tinh hoa văn hóa Việt. Mỗi lần chiêm bái, người xem được mời gọi:

  • Chạm vào lịch sử: Qua dáng vóc thanh tẩy của bậc tôn túc đương thời.
  • Đối thoại với chính mình: Như lời nhắn nhủ “Dừng lại để thấy mình đang chạy”.
  • Kế thừa di sản: Lan tỏa tinh thần “Cư trần lạc đạo” của tổ tiên vào đời sống hiện đại.

Lời cuối

Tác phẩm chính là tấm gương phản chiếu tâm nguyện của một đời người dấn thân vì đạo pháp. Chiêm ngưỡng tượng cũng là dịp tự vấn: Ta đã sống một đời tỉnh thức hay chưa? . Câu trả lời, xin để mỗi người lắng nghe từ tiếng thì thầm của tử nê,…

Pho tượng tử nê ấy, tựa cây đại thụ tỏa bóng mát cho hồn Việt. Nó là cây cầu nối giữa quá khứ vàng son với hành trình tìm về bản lai diện mục của con người thời đại mới.

By TSTN